Czym jest wskaźnik HOMA-IR oraz badanie OGTT. Kiedy wykonać jedno i drugie i które jest mniej inwazyjne, ale równie skuteczne?

Po publikacji pierwszego wpisu na temat insulinooporności Problemy z zajściem w ciążę oraz zaburzenia cyklu miesiączkowego przy insulinooporności (IO) i zespole policystycznych jajników (PCOS). Holistyczne podejście do problemu (czytaj) oraz drugiego Dietoterapia insulinooporności część 1. Podejście logiczne i holistyczne (czytaj) otrzymałam od Was bardzo dużo pytań na temat tego jak jednoznacznie zdiagnozować tę chorobę mając objawy o których pisałam w pierwszym poście.
Dziś opowiem o dwóch badaniach. Badaniu OGTT oraz wskaźniku HOMA-IR. Obydwa charakteryzują się dużą dokładnością, jednak to drugie jest bez wątpienia mniej inwazyjne i łatwiej dostępne.
Wracając do wypisanych w pierwszym poście objawów, chciałabym dodać do nich jeszcze inne przesłanki i symptomy, których występowanie powinno jednoznacznie rozwiać Wasze wątpliwości co do tego, czy badać się w kierunku insulinooporności, czy jednak jeszcze zaczekać.

Badania absolutnie musisz wykonać jeśli masz nadwagę, otyłość i/lub problemy z redukcją masy ciała mimo standardowej diety i ćwiczeń fizycznych, a przy tym:

masz zdiagnozowaną niedoczynność tarczycy, chorobę Hashimoto czy zespół polistycznych jajników (PCOS),
w badaniach laboratoryjnych wychodzi podwyższony poziom cholesterolu i triglicerydów,
masz podwyższone ciśnienie krwi,
w rodzinie występuje cukrzyca,
po posiłku masz ochotę na coś słodkiego, dopada Cię znużenie i senność, a po godzinie znów coś byś zjadła,
często sikasz,
Twoje ciało jest obrzmiałe, przypomina galaretę,

Dodatkowo:

masz problemy z cerą (zwłaszcza na brodzie w i dolnej części policzków),
przeszywające bóle jajników w czasie jajeczkowania,
brak lub nieregularne miesiączki,

Jeśli to, o czym teraz napisałam, dotyczy Ciebie, powinnaś wybrać się do lekarza i przebadać w kierunku insulinooporności. Najdokładniejszym badaniem potwierdzającym jest trzypunktowy test obciążenia glukozą.
To badanie wykonywane jest jednak wyłącznie ze skierowaniem od lekarza, nawet w prywatnych laboratoriach. Dlaczego tak jest? Ponieważ jest bardzo obciążające dla organizmu i powinno zostać wykonane jedynie wówczas, kiedy są ku temu wyraźne wskazania. Żaden lekarz nie wystawi skierowania na badanie OGTT profilaktycznie, dlatego że pacjent ma ochotę je wykonać z ciekawości.
Jeśli lekarz nie chce wystawić Wam skierowania mimo wyraźnych objawów, rozwiązaniem jest wykonanie oznaczenia poziomu glukozy i insuliny na czczo i obliczenie wskaźnika HOMA-IR.

Krzywa glukozowo – insulinowa czyli test obciążenia glukozą (OGTT)

Aby zdiagnozować insulinooporność należy udać się do laboratorium ze skierowaniem od lekarza i wykonać trzy punktowy test obciążenia glukozą oznaczając poziom insuliny i glukozy na czczo, po godzinie i po dwóch godzinach od wypicia roztworu zawierającego 75 gramów glukozy rozpuszczonej w niewielkiej ilości wody.
Do laboratorium należy wybrać się na czczo po całonocnym, trwającym minimum 10 godzin poście. W trakcie badania należy siedzieć. Aby wynik nie wyszedł zafałszowany nie powinniśmy się ruszać, spacerować etc. Najlepiej wykorzystać ten czas na czytanie książki.
WAŻNE! W dniu badania nie przyjmujemy leków na tarczycę, metforminy oraz witaminy C i aspiryny. Należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, a jeśli jest to metformina, uzgodnić na ile dni przed badaniem należy ją odstawić. Czasem trzeba nawet na 7 dni.
Dzień przed badaniem nie ograniczamy węglowodanów i nie trenujemy. Badania nie wolno wykonać jeśli jesteśmy chorzy, nawet przeziębieni.

Normy glukozy

Normy dla glukozy przedstawiają się następująco:

na czczo: poniżej 100 mg%
po 1 godzinie: poniżej 160 mg%
po 2 godzinach: poniżej 120 mg%

Normy insuliny

Jeśli chodzi o normy dla insuliny, to w Polsce określone są jedynie normy na czczo które wynoszą od 5 μIU/ml do 25 μIU/ml, ale są to normy bardzo przestarzałe i można je przyrównać do norm TSH która wynosi prawie 4,6, a tak naprawdę zgodnie z zaleceniami Amerykańskiego Kolegium Endokrynologów Klinicznych i specjalistów medycyny funkcjonalnej nie powinno być wyższe niż 2.

Według norm amerykańskich insulina:

na czczo powinna być do 10 μIU/ml,
po 1h do 50 μIU/ml,
po 2h do 30 μIU/ml,

Jak widzicie insulina na czczo powinna mieć wynik jednopunktowy czyli do dziesięciu. Jeśli jest więcej to jest to sygnał, że nie jest dobrze, choć nie należy wpadać w panikę. Czasem wystarczą naprawdę kosmetyczne zmiany w diecie, aby szybko tę wartość obniżyć.
Są sytuacje, w których insulina na czczo jest niska, po godzinie ponad normę i niewiele spada po dwóch godzinach. Bywa też rano jednopunktowa, po godzinie np. 80, a po dwóch 12 i to jest wynik prawidłowy. Może być rano jednopunktowa, po godzinie np. 40, a po dwóch 60 i to już jest czerwona lampka.
Wynik trzycyfrowy jednoznacznie wskazuje na hiperinsulinemię i insulinooporność.
Generalnie insulina po 2 godzinach powinna wrócić do poziomu na czczo. Jeśli nie wraca, ale też jest w granicach normy, należy przyjrzeć się pozostałym wynikom pacjenta. Od tego zależy ostateczna interpretacja.

Wskaźnik HOMA-IR

Wyliczenie wskaźnika HOMA-IR to najprostsza i w zasadzie dostępna dla każdego metoda sprawdzenia insulinooporności. Do obliczeń potrzebujemy oznaczenia poziomu glukozy i insuliny na czczo, a to badanie możemy wykonać na własną rękę, bez skierowania od lekarza.

Insulinooporność wystepuje gdy HOMA-IR przekracza wartość 2, choć niektórzy specjaliści diagnozują ją już powyżej 1.

Test HOMA-IR = insulinemia na czczo (Mu/ml) x glikemia na czczo (mmol.l)/ 22,5

Metformina w leczeniu insulinooporności

Metformina to lek przepisywany w leczeniu insulinooporności, zwiększający wrażliwość tkanek na insulinę. Daje świetne efekty, pod warunkiem zmiany diety. Bez tego utyjecie jeszcze bardziej. Pisałam o tym w tym wpisie (klik).

Pamiętajcie że:

metformina uszkadza florę bakteryjną jelit, a ta jest kluczowa w tym schorzeniu.
zanim zaczniecie przyjmować metforminę lekarz powinien skierować Was na badanie poziomu kreatyniny w surowicy. Przyjmując metforminę należy przynajmniej 2 razy do roku badać jej poziom.
należy kontrolować poziom witaminy B12, żelaza i ferrytyny. Podczas leczenia metforminą mogą występować niedobory tych witamin i minerałów co może skutkować min. wypadaniem włosów.