Zapewne od różnych osób wielokrotnie słyszeliście, że nie ma diety na tę czy inną dolegliwość lub chorobę.
Nie jest to prawda. 
Mamy realny wpływ na swój stan zdrowia, a ogromne znaczenie ma to co jemy i jak żyjemy (stres, ilość i jakość snu, aktywność fizyczna). Owszem, nie mamy wpływu na geny, ale na ich ekspresję już tak.
Nie słuchajcie więc osób które mówią Wam, że dieta nie ma znaczenia. Homeostaza składników odżywczych jest kluczowym czynnikiem w utrzymaniu zdrowia, a niedobory wynikające z niskiej podaży, lub zaburzeń wchłaniania mogą prowadzić do wielu chorób.
Brak kilku elementów (puzzli) to brak obrazka. Nie inaczej jest w przypadku zdrowia, a niedobory witaminowo - mineralne, mimo powszechnej dostępności żywności wcale nie są w dzisiejszych czasach rzadkością jak to się zwykło mawiać.

Moi drodzy, dziś chcę Wam opowiedzieć o jednym z takich ważnych elementów. O takim ważnym puzzlu. O cynku.

O tym że cynk jest:

• kluczowy mikroelementem biorącym udział w odpowiedzi immunologicznej,
• ważnym czynnikiem mającym wpływ na prawidłowy rozwój płciowy u dzieci, 
• wykazuje silne właściwości przeciwzapalne i odgrywa ważną rolę w zapobieganiu uszkodzeniom wywołanym przez wolne rodniki podczas procesów zapalnych,
• wchodzi w skład, oraz bierze udział w aktywacji wielu hormonów (np. insuliny, testosteronu, tyroksyny) i ponad 300 enzymów (najważniejsze z nich to polimerazy DNA i RNA biorące udział w replikacji i transkrypcji materiału genetycznego, czy anhydraza węglanowa – enzym kluczowy dla utrzymania funkcji komórek okładzinowych żołądka, erytrocytów, czy kanalików nerkowych),
• bierze udział w procesie biosyntezy białka, metabolizmie tłuszczów i węglowodanów,
• odpowiada za odczuwanie smaku i zapachu,
• bierze udział w procesach zapamiętywania, przewodnictwie nerwowym,
• stabilizuje błony komórkowe (niedobór cynku powoduje obniżenie fagocytozy i spadek związanej z nią aktywności bakteriobójczej makrofagów - w ten sposób blokowana jest penetracja wirionów, a także wywoływanie zmian w strukturze kapsydów podczas namnażania wirusów i wzrost produkcji interferonu-α(IFN-α) o działaniu przeciwwirusowym),
• regulatorem metabolizmu witaminy A,

wiemy stosunkowo od niedawna ponieważ od lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku.

W ciągu ostatnich 50 lat w wyniku przeprowadzonych badań nastąpił ogromny postęp jeśli chodzi o wiedzę dotyczącą metabolizmu cynk. Ciekawe są badania w których wykazano że pacjenci z akrodermatozą tj. rzadką chorobą genetyczną polegającą na zaburzeniu wchłaniania cynku cierpieli na częste infekcje wirusowe, bakteryjne i grzybicze, a badania szczegółowe wykazały atrofię grasicy, obniżenie poziomu wytwarzanych przez nią hormonów (tymuliny, tymozyny i tymostymuliny) oraz zmniejszoną proliferację limfocytów T.
Szacuje się, że niedobór cynku dotyka około jednej trzeciej populacji świata i bardzo częstą przyczyną niedoborów są wynikające z zaburzeń żołądkowo - jelitowych problemy z wchłanianiem (choroby zapalne jelit, celiakia, schorzenia wątroby, trzustki).
Liczne badania kliniczne potwierdziły skuteczność cynku w zwalczaniu wirusów przeziębienia i grypy, podczas których zaobserwowano skrócenie czasu występowania gorączki, kataru i poprawie samopoczucia.

Konsekwencje niedoboru cynku to :

• obniżona odporność i tu warto zwrócić uwagę na szczegóły, a mianowicie na:
  • spadek neutrofili,
  • zmniejszoną aktywność komórek NK (natural kilers),
  • zmniejszoną produkcję interleukiny-2 (IL-2) która jest najważniejszą cytokiną pobudzającą wzrost limfocytów T, stymulującą apoptozę czyli proces zaprogramowanej śmierci komórek nowotworowych oraz tych zainfekowanych wirusami,
  • spadek poziomu limfocytów T i B,
  • obniżenie aktywności tymuliny która jest hormonem peptydowym wydzielanym przez komórki śródbłonka grasicy, indukującym kilka markerów limfocytów T i promującą funkcje limfocytów T, w tym cytotoksyczność allogenną, funkcje supresorowe i produkcję interleukiny-2 (IL-2)).
    Badania wykazały, że nieaktywny peptyd tymuliny był obecny w surowicy osób z niedoborem cynku.
    
  • zwiększoną w przypadku niedoborów cynku produkcję cytokin prozapalnych, takich jak interleukiny IL-1β, IL-6 i czynnik martwicy nowotworów (TNF) -α,
    
  • zaburzenie równowagi pomiędzy limfocytami Th1 i Th2 co wiąże się z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu immunologicznego i może przyczyniać się min. do zaburzeń na osi jelito - skóra.
• gorsza odpowiedź na infekcję bakteryjną,
• wtórna niedoczynność tarczycy (pamiętacie - cynk bierze udział w aktywacji tyroksyny),
• utrata włosów,
• łamliwość paznokci,
• rumieniowe zmiany skórne,
• pęcherzowe krostkowe zapalenie skóry,
• tzw. szorstka skóra,
• słabe gojenie się ran,
• zaburzenia neurosensoryczne,
• zmniejszenie beztłuszczowej masy ciała,
• u mężczyzn obniżony poziom testosteronu,
  
• spadek libido. 

Produkty szczególnie bogate w cynk to:

• czerwone mięso,
• wątroba (wołowa, wieprzowa),
• owoce morza,
• skorupiaki,
• rośliny strączkowe,
• pestki dyni,
• migdały,
• ciemne pieczywo,
• kasza gryczana,
• sery podpuszczkowe,
• jaja,

Warto nadmienić, że cynk jest lepiej przyswajalny z produktów zwierzęcych niż roślinnych, a jego biodostępność zależna jest od składu diety (najwyższe stężenie wchłaniania wykazuje cynk związany z aminokwasami, takimi jak cysteina i histydyna).
Należy stale dbać o podaż ponieważ organizm nie ma wyspecjalizowanego systemu magazynowania tego pierwiastka jak to ma miejsce w przypadku np. żelaza.  Najwyższe stężenia cynku występują w mięśniach szkieletowych (ok. 60%), kościach (ok. 30%) skórze i wątrobie.

Suplementacja zawsze pod kontrolą specjalisty

Suplementacja cynkiem jest zasadna w wielu jednostkach chorobowych np. chorobie hashimoto, niedoczynności tarczycy, AZS, ŁZS, trądziku jednak zawsze pod kontrolą specjalisty.

Skutki długotrwałej i nadmiernej suplementacji to:

• obniżenie cholesterolu frakcji HDL i wzrost frakcji LDL,
• obniżenie poziomu miedzi,
• wzrost ryzyka choroby Alzheimera,
• niedokrwistość (z uwagi an wpływ na gospodarkę miedzią),

Warto wiedzieć że najwyższą biodostępność wykazuje chlorek, siarczan i octan cynku, natomiast najmniejszą tlenek cynku.

Ile cynku potrzebujemy?

Zalecane (RDA) dzienne spożycie cynku wynosi 8 mg dla kobiet i dziewcząt w okresie dojrzewania (z tym że w okresie ciąży i laktacji wzrasta do 12-13) i 11 mg dla mężczyzn.

Źródła:

• Gammoh, N., Rink, L., Zinc in Infection and Inflammation
• Medycyna praktyczna dla pacjentów
• Zielińska-Pisklak, M., Szeleszczuk, Ł., Kuras, M., The role of vitamin C and zinc in supporting the immune system
• Prasad, A.,Zinc: role in immunity, oxidative stress and chronic inflammation
• Prasad, A.,Discovery of human zinc deficiency: its impact on human health and disease
• Prasad, A.,  Zinc in Human Health: Effect of Zinc on Immune Cells