Dzisiejszy post jest kontynuacją cyklu w którym będę przekazywała Wam podstawową wiedzę dotyczącą funkcjonowania naszego organizmu. Wiedzę na temat poszczególnych jego układów. Uważam, że to wiedza, jaką powinna posiadać każda osoba, która albo jest już pacjentem, albo dopiero będzie. To absolutne podstawy, ale ważne także po to, aby umieć fachowo rozmawiać z lekarzem na wizycie. Aby z grubsza się orientować i umieć zadać konkretne, rzeczowe pytanie na temat swojego stanu zdrowia.
W poprzednim poście omawiałam krwinki czerwone oraz OB (koniecznie przeczytaj) .Dziś powiem o krwinkach białych.  

Informacje podstawowe dla przypomnienia
O tym absolutnie musisz wiedzieć

W organizmie człowieka znajduje się około 4,5 do 5,5 litrów krwi. 75% tej ilości to krew krążąca. Pozostałe 25% to krew zmagazynowana w zbiornikach krwi (np. sieci naczyń wątroby, śledzionie).
Ten na pierwszy rzut oka czerwony płyn składa się z elementów morfotycznych oraz płynnego osocza. Elementy morfotyczne krwi to krwinki czerwone (erytrocyty), krwinki białe (leukocyty) oraz płytki krwi.

Narządem krwiotwórczym jest szpik kostny, a konkretnie szpik czerwony znajdujący się w kościach płaskich (np. łopatka) i nasadach kości długich (np. kość piszczelowa).
Mamy jeszcze szpik żółty, ale ten nie jest aktywny krwiotwórczo czyli hematologicznie czynny. Żółty szpik kostny powstaje ze szpiku czerwonego i stanowi magazyn tłuszczu.

Krew jest odpowiedzialna za dostarczanie tlenu z płuc do komórek i odprowadzanie dwutlenku węgla z tkanek do płuc.  Zaopatruje także komórki w niezbędne substancje odżywcze, usuwa produkty przemiany materii, a za pomocą komórek fagocytujących, limfocytów T, komórek dendrycznych i limfocytów B, niszczy bakterie, wirusy i grzyby, czyli chroni nas przed infekcjami.
UWAGA! 30% utrata krwi może doprowadzić do śmierci.

Krwinki białe

Leukocyty, czyli białe krwinki, to jeden ze składników morfotycznych krwi, zaraz obok krwinek czerwonych i płytek krwi. Nie mają konkretnej barwy, są większe niż krwinki czerwone ale jest ich zdecydowanie mniej. Wytwarzane są w szpiku kostnym (podobnie jak krwinki czerwone) oraz w tkance limfatycznej. Biorą udział w reakcjach immunologicznych organizmu czyli mówiąc w skrócie, odpowiadają za ochronę organizmu przed drobnoustrojami chorobotwórczymi. Zarówno tymi wirusowymi jak i bakteryjnymi. Ich podstawowa funkcja to mówiąc obrazowo: odszukać, złapać i zniszczyć intruza.
Prawidłowa ilość leukocytów to 4 000 -11 000/ul.

W zależności od funkcji jaką pełnią we krwi obwodowej wyróżniamy pięć rodzajów leukocytów:

• Granulocyty obojętnochłonne (neutrofile) – 50-70%
• Granulocyty kwasochłonne (eozynofile) – 1-5%
• Granulocyty zasadochłonne (bazofile) – 0-3%
• Monocyty – 2-8%
• Limfocyty – 25- 40%

Poziom leukocytów wzrasta min. przy infekcjach wirusowych, bakteryjnych, pasożytniczych, przy niedoborze witaminy B12, problemach jelitowych (dysbioza jelitowa), przy toczących się procesach zapalnych oraz przy silnym, przewlekłym stresie. Podwyższony bywa także po posiłku, aktywności fizycznej oraz u kobiet w ciąży.
Niski poziom leukocytów świadczy najczęściej o upośledzeniu ich produkcji w związku z nieprawidłową funkcją szpiku, ale UWAGA! Aby znaleźć przyczynę odchyleń od normy, nigdy nie patrzymy tylko na jeden wskaźnik badania!!! Zawsze na wszystkie razem. Kluczowy jest także wywiad z pacjentem dlatego w przypadku odchyleń, należy udać się do lekarza.
Jeśli zaczniecie szukać w google przyczyn np. podwyższonych limfocytów, nagle okaże się że macie białaczkę albo inną straszną chorobę, a podwyższonych ich poziom może być wynikiem przebytej infekcji czy nawet długotrwałego stresu. Nie diagnozujcie się sami za pomocą dr google.

Granulocyty obojętnochłonne (neutrofile) odpowiadają za niszczenie mikroorganizmów, w szczególności bakterii. Wykrywają je, migrują w ich kierunku, wchłaniają i niszczą. Neutrofile żyją we krwi średnio 10 godzin.

Granulocyty kwasochłonne (eozynofile) odpowiadają za niszczenie pasożytów które odbywa się podobnie jak w przypadku neutrofili. Odgrywają też istotną rolę w patomechanizmie alergii. Zwiększona ich ilość może wskazywać na alergię czy zakażenia pasożytnicze.  

Granulocyty zasadochłonne (bazofile) odgrywają istotną rolę w reakcjach alergicznych z udziałem przeciwciał IgE.

Monocyty to największe komórki krwi obwodowej. Pochłaniają drobnoustroje . Wytwarzają substancje regulujące pracę układu immunologicznego – interferony i interleukiny.

Limfocyty to “małe leukocyty” zawierające jedno jądro komórkowe. Produkują przeciwciała w klasach IgG, Iga, IgM, IgD, oraz IgE. Ich zadaniem jest udział w odpowiedzi immunologicznej poprzez produkcję cytokin i przeciwciał. Różnicują się na dwie linie: limfocyty B odpowiedzialne za ochronę orzed drobnoustrojami chorobotwórczymi oraz limfocyty T kontrolujące stan błon komórkowych.

Płytki krwi, trombocyty

Płytki krwi to najmniejsze komórki krwi, choć określenie komórka nie jest w tym wypadku najszczęśliwsze ponieważ trombocyty nie mają jądra komórkowego. Powstają w szpiku kostnym w wyniku procesu zwanego trombopoezą. Ich funkcją zasadniczą jest udział w procesie krzepnięcia krwi i formowaniu strupa. W momencie zranienia czyli przerwania ciągłości tkankowej, zlepiają się worząc czop płytkowy. Żyją jedynie do 10 dni co przy 120 dniach życia krwinki czerwonej stanowi różnicę dość istotną.
Wartości referencyjne to 150 000 – 400 000/ul
Odchyleń od normy nie wolno lekceważyć ponieważ zbyt duża ilość płytek krwi (trombocytowa) może doprowadzić do zakrzepów i zatorów.

Jak przygotować się do badania:

Krew pobieramy:

• po przespanej nocy
• na czczo w godzinach porannych,
• po odstawieniu leków i preparatów witaminowych (za zgodą lekarza)
• w dniu poprzedzającym ograniczamy wysiłek fizyczny 
• w dniu poprzedzającym nie pijemy alkoholu 

Źródła:

• Diagnostyka dla dietetyka, Anna Dittfed, Śląskie Centrum Zdrowia,
• Badania laboratoryjne w codziennej praktyce – wartości referencyjne i interpretacje, J. Kabata, L. Kalinowski, M. Szczepańska-Konkel, S. Angielski
• Norma, wartości referencyjne i ich znaczenie dla formułowania diagnozy. Wykład dr Agnieszki Jaźwy
• Interpretacja badań laboratoryjnych w gabinecie dietetyka, Morfologia krwi obwodowej, Wydanie specjalne z magazynem Food Forum,
• Wiedza zdobyta podczas zajęć na studiach,