Po publikacji wpisu na temat koronawirusa SARS-CoV-2, powodującego chorobę COVID-19, pojawiły się pojedyncze głosy, że porównywanie zachorowań czy śmiertelności do grypy lub nowotworu jest w obecnej sytuacji nieadekwatne.
Nie zgadzam się z tą opinią dlatego publikuję ten wpis.

To, czy po zetknięciu się z koronawirusem zachorujemy na chorobę COVID-19 i jakie finalnie będzie miało to dla nas skutki, zależne jest od naszej odporności, na której budowanie mamy realny wpływ. Każdego dnia. 
Przerażająco dziesiątkują nas nowotwory (od początku tego roku zmarło na  świecie  1 726 414 osób! ), choroby układu krążenia, choroby powodowane nadużywaniem alkoholu, paleniem tytoniu, także i sezonowe wirusy grypy dlatego nie zgadzam się na to, aby o tym nie mówić. Zarówno w przypadku koronawirusa jak i każdej choroby, kluczową rolę odgrywa ta sama tarcza. Nasza odporność.

Dużo się dziś mówi o tym, że osoby młode, zwłaszcza dzieci ponieważ same mogą przechodzić zarażenie koronawirusem bezobjawowo lub mając objawy przypominające zwykłe przeziębienie, stanowią największe zagrożenie dla osób starszych, przewlekle chorych lub z osłabioną odpornością. „Po cichu” przenoszą chorobę dalej (jeden zarażony zaraża 2,2 kolejne osoby).

Wszystkie działania które aktualnie podejmujemy (#zostańwdomu #myjręce) mają za zadanie chronić osoby starsze (80% osób które zmarły na COVID-19 to osoby po 60 roku życia) i przewlekle chore, oraz nie dopuścić do załamania systemu opieki zdrowotnej (aktualnie dowoływane są planowane zabiegi i operacje na które ludzie czekali miesiącami). Im więcej hospitalizowanych chorych wymagających respiratorów, tym większe ryzyko, że w którymś momencie dla kogoś może zabraknąć. Pamiętajmy też że życie toczy się dalej, są nagłe przypadki niezwiązane z COVID-19 i będą pacjenci u których nagła interwencja medyczna będzie konieczna (potrzebni lekarze i sprzęt, także respirator).
W tym czasie musimy wszyscy wykazać się ogromną odpowiedzialnością, ale też wyciągajmy wnioski.

To jest czas, kiedy powinno się głośno mówić o odporności bo od niej dużo zależy. Nie na dziś i nie na za tydzień ponieważ w tak krótkim czasie odporności nie zbudujemy.
Nie ma też cudownego leku który sprawi że zawsze będziesz zdrowy i krzepki. Nie złapiesz kataru jak przemarzniesz na przystanku. Nie spędzisz tygodnia w łóżku jeśli zmokniesz w listopadowe popołudnie lub kichnie na Ciebie przeziębiony współpasażer w tramwaju.
Na odporność pracujesz każdego dnia. Tym jak żyjesz i co jesz. Nie zbudujesz jej w tydzień aby uchronić się przed koronawirusem, ale buduj ją po to aby żyć długo, ale też po to aby jakość Twojego życia była możliwie jak najlepsza.
Dzięki współczesnej medycynie średnia długość życia rośnie. Ale jak wiemy, nie długość a jakość się liczy.
W przychodniach i aptekach spotykam schorowanych 50 – 60 latków z nadwagą, ale na ulicach widuję też pełnych krzepy, wysportowanych 70-latków. 

Czym jest odporność?

Odporność to zdolność organizmu do identyfikacji i sprawnej obrony przed szkodliwymi czynnikami które mogą wniknąć do organizmu zarówno z zewnątrz (wirusy, bakterie, grzyby, pasożyty), jak i pochodzić z wnętrza (komórki nowotworowe).
Do dyspozycji mamy odporność wrodzoną (nieswoista), i odporność nabytą (swoista).

Odporność wrodzona (nieswoista) warunkowana jest genetycznie i posiadamy ją od urodzenia. Polega na obecności naturalnych barier ochronnych będących pierwszą linią obrony przed patogenami.
Do jej mechanizmów możemy zaliczyć np.

• bariery fizyczne np. skórę,
• wydzieliny np. niskie ph żołądka,
• bakteriobójcze substancje wytwarzane przez błony śluzowe,
• komórki fagocytujace np. makrofagi, komórki dendrytyczne lub granulocyty, które lokalizują, wychwytują, pochłaniają i unicestwiają patogeny.

Odporność nabyta (swoista) to rodzaj odporności który w wyniku ekspozycji na szkodliwe mikroorganizmy rozwija się przez całe życie. To tzw. pamięć immunologiczna którą budujemy chorując lub poddając się szczepieniom. Jeśli zachorujemy raz, organizm rozpoznaje obcy antygen, uczy się go i w sytuacji kiedy pojawi się ponownie, rozpoznaje i unicestwia za pomocą przeciwciał, limfocytów T lub B.
Co istotne, nie u każdego i nie na każdym etapie życia odporność swoista jest taka sama ponieważ dla jej prawidłowego działania i rozwoju potrzebne są określone warunki i czas.

Dlaczego jedni chorują dużo i często, a inni rzadko i mniej dotkliwie?

Układ odpornościowy i rola bariery jelitowej

Na układ odpornościowy składa się będąca narządem centralnym grasica, oraz narządy obwodowe czyli śledziona, migdałki, węzły chłonne, szpik kostny, jelitowe kępki Peyera, naczynia chłonne oraz wyrostek robaczkowy.

Ogromne znaczenie dla naszej odporności ma GALT (gut-associated lymphoid tissue) czyli tkanka immunologiczna związana z błoną śluzową przewodu pokarmowego stanowiąca element bariery jelitowej.
To bariera jelitowa w skład której wchodzą komórki nabłonka jelitowego, śluz oraz mikrobiota jelitowa, decyduje o tym co wniknie do układu krążenia (potrzebne składniki odżywcze, woda, elektrolity), a co zostanie zatrzymane w świetle przewodu pokarmowego (szkodliwe mikroorganizmy, wytwarzane przez nie toksyny czy antygeny pokarmowe).

Trzeba jasno podkreślić, że mikrobiota jelitowa odgrywa kluczową rolę w rozwoju GALT i tym samym prawidłowym funkcjonowania układu immunologicznego. Załamanie równowagi bakteryjnej (zmniejszenie liczebności bakterii korzystnych dla zdrowia i wzrost patogenów chorobotwórczych) nazywane dysbiozą jelitową przyczynia się nie tylko do spadku odporności, ale też rozwoju wielu chorób w tym depresji, alergii, zaburzeń dyspeptycznych i czynnościowych przewodu pokarmowego, otyłości czy zaburzeń glikemii.

Negatywny wpływ na stan mikrobioty jelitowej, a tym samym na naszą odporność mają:

• ubogobłonnikowa, bogata w cukier i tłuszcze nasycone prowadząca do nadwagi i otyłości dieta, ale i niedożywienie (możemy mieć nadwagę i jednocześnie być niedożywieni) oraz awitaminoza,
• stosowane leki ( min. niesteroidowe leki przeciwzapalne – NLP, inhibitory pompy protonowej – IPP, antybiotyki, doustne preparaty żelaza, metformina, cytostatyki i leki immunosupresyjne),
• stres, napięcie, przebodźcowanie, przepracowanie,
• brak regeneracji (bagatelizowanie znaczenia odpoczynku, niedobór snu),
• nadmierna aktywność fizyczna (przetrenowanie),
• brak aktywności fizycznej,
• picie alkoholu (etanol osłabia odporność),
• palenie tytoniu,
• odwodnienie,

Wpływ na odporność ma:

• sposób odżywiania,
• higiena emocjonalne (redukcja stresu, optymalna ilość snu, regeneracja – WORK – LIFE – BALANCE),
• umiarkowana aktywność fizyczna, zwłaszcza na świeżym powietrzu, 
• hartowanie organizmu,
• brak nałogów,
• optymalne nawodnienie,
• stan emocjonalny,

Wpływ na odporność ma także szereg witamin, minerałów i antyoksydantów które oprócz witaminy D3, najlepiej czerpać z diety, nie z suplementów które są uzupełnieniem, nie substytutem.
Są to min:

• witamina D3,
• kwasy tłuszczowe z rodziny Omega-3,
• selen,
• cynk,
• żelazo,
• magnez,
• witamina C,
• rutyna,
• allicyna,
• zioła o działaniu antyoksydacyjnym,

Ponieważ temat jest rozległy i wart uwagi nie na teraz w kontekście koronarirusa, ale na życie w kontekście profilaktyki wielu chorób, czynniki wymienione powyżej będę Wam chciała opisać szerzej ponieważ jak to w dietetyce i medycynie bywa, ilość ma znaczenie.
Ogromne znaczenie w szczególnych przypadkach ma także probiotykoterapia którą omówię osobno.

Źródła:

• Podstawy immunologii, W.Ptak, M.Ptak, M.Szczepanik,
• Podstawy fizjologii człowieka, H. Krauss, P. Sosnowski,
• Anatomia człowieka. Podręcznik dla studentów i lekarzy, W.Woźniak,
• Charakterystyka tkanki limfatycznej błon śluzowych przewodu pokarmowego i układu oddechowego, J.Działo, P.Niedźwiedzka – Rystwej, A.Mękal, W.Deptuła,
•  
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24532193
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5643276/
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5817415/
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28076696
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21556830
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24809527
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3045681/
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3890944/
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5683975/
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25440891
• https://www.researchgate.net/publication/320657432_Effects_of_iron_fortification_and_supplementation_on_the_gut_microbiome_and_diarrhea_in_infants_and_children_a_review
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29070552
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14624284
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6160085/
• https://www.researchgate.net/publication/264392706_Harnessing_the_Intestinal_Microbiome_for_Optimal_Therapeutic_Immunomodulation

Artykuły, które mogą Cię zainteresować:

Odstana przez noc woda z miodem, z dodatkiem świeżo wyciśniętego soku z cytryny. Zdrowotna bomba! Na czym polega jej siła?

Odstana przez noc woda z miodem oraz sokiem z cytryny dodanym tuż przed wypiciem, to stary sposób na odporność i Czytaj dalej

Jak wzmocnić odporność dziecka przed sezonem szkolno – przedszkolnym. Praktyczny poradnik do zastosowania także przez rodziców!

Wczoraj ewidentnie poczułam jesień. Temperatura siedemnaście stopni, chłodny wiatr, ciemne chmury i momentami ulewa tak intensywna, jakby ktoś odkręcił kran. Czytaj dalej

Odporność LAST MINUTE, czyli jak wspomóc organizm w dwa tygodnie! Przykładowy jadłospis.

W ubiegły wtorek miał miejsce początek roku szkolnego. Z tej okazji, widząc na termometrze 36 st. C w cieniu, ubrałam Czytaj dalej