W XVI wieku uprawiany głównie w celu uzyskania oleju do lamp oliwnych, produkcji mydła i smarów. Dziś zwany „oliwą Północy” króluje na większości polskich stołów. I słusznie, bo zasługuje na najlepsze traktowanie.
Rzepak, bo o nim mowa, to roślina, co pewnie wielu zaskoczy, z rodziny kapustowatych. W oczy rzuca się w maju, ponieważ intensywną, słoneczno – złotą barwą po horyzont spowija polskie pola.

Dlaczego my Polacy powinniśmy pokochać olej rzepakowy?

Najlepsze proporcje i skład kwasów tłuszczowych spośród olejów roślinnych

Tłuszcze w diecie człowieka nie powinny przekraczać od 30 do 35 % dobowego zapotrzebowania na energię. Minimalna ilość to 15 – 20 % (w przypadku kobiet w wieku prokreacyjnym) [1].
Stosunek tłuszczów ukrytych do widocznych powinien wynosić 1:1, co oznacza że połowę powinny stanowić tłuszcze, które widzimy, czyli np. oleje roślinne, a połowę tłuszcze niewidoczne gołym okiem czyli takie, które występują np. w awokado czy orzechach [2].

Kluczowe dla organizmu są niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT). Są to kwasy egzogenne czyli takie, które dla prawidłowej pracy całego organizmu musimy dostarczyć z zewnątrz. Organizm nie wytwarza ich sam. Sam wytworzy kwasy nasycone i cholesterol, co oznacza, że z zewnątrz nie są nam niezbędne.
Jeśli chodzi o NNKT z punktu widzenia potrzeb zdrowotnych kluczowa jest ich ilość, ale i właściwa proporcja. Olej rzepakowy zasługuje tu na wyróżnienie. Zawiera ich aż 30 %, a stosunek kwasu linolowego (Omega 6) do linolenowego (Omega 3) jest idealny i wynosi 2:1.
Oliwa z oliwek, olej słonecznikowy, sojowy, olej krokoszowy, makowy, kukurydziany, z pestek dyni, winogron, sezamowy czy arachidowy zawierają więcej kwasu Omega 6.
Wyższą zawartość Omega 3 posiadają olej lniany i lniankowy, ale ten ostatni zawiera 4% kwasu erukowego i 17% eikozenowego. Mówiąc o oleju lnianym, należy zwrócić szczególną uwagę na to, czy nie jest to olej z odmian lnu niskolinolenowego (Linola). Olej taki zawiera tylko 2% kwasu Omega 3, a aż 69% kwasu Omega 6. Stosunek Omega 6 do Omega 3 dla tego oleju jest niekorzystny, wynosi aż 35:1 [3].

Olej rzepakowy zawiera najmniej nasyconych kwasów tłuszczowych (zawartość dwukrotnie niższa niż w oliwie z oliwek czy oleju słonecznikowym). W dodatku zawiera dużo kwasów jednonienasyconych i Omega 3. Z uwagi na wysoką zawartość kwasu oleinowego, zbliżoną do zawartości w oliwie z oliwek nazywany jest „oliwą Północy”[4]. Codzienne spożywanie ok. 2 łyżek oleju rzepakowego całkowicie pokrywa zapotrzebowanie człowieka na kwas linolenowy (ALA) z rodziny Omega 3. 

Olej rzepakowy w swoim składzie zawiera :

• 56-68% kwasu oleinowego
• 18-22% kwasu linolowego (Omega-6)
• 10-13% kwasu linolenowego (Omega-3)
• 4-6% kwasów nasyconych (palmitynowego i stearynowego)
• 0-2% kwasu erukowego (w odmianach uprawianych dawniej kwas ten stanowił połowę składu kwasów tłuszczowych).

• to najbardziej cenna grupa kwasów tłuszczowych
• organizm ludzki ich nie wytwarza, dlatego trzeba dostarczać je z pożywieniem
• kwasy ALA i LA są niezbędne dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmu, a ponadto pomagają w utrzymaniu prawidłowego poziomu cholesterolu

Dlaczego warto włączyć olej rzepakowy do codziennej diety?

• wysoka zawartość kwasu oleinowego z rodziny Omega 9, który jest tłuszczem nienasyconym. Zastąpienie w diecie tłuszczów nasyconych nienasyconymi przyczynia się do utrzymania prawidłowego poziomu cholesterolu we krwi.
• optymalna zawartość kwasów tłuszczowych z rodziny Omega 3
• zrównoważony stosunek (2:1) Omega 6 do Omega 3,
• najniższa zawartość, niepożądanych w diecie człowieka, nasyconych kwasów tłuszczowych,
• obecność substancji aktywnych – tokoferoli (stanowiących główną grupę związków zwanych tokochromanolami), fitosteroli a także beta-karotenu i związków polifenolowych. W organizmie człowieka tokoferole działają również jak przeciwutleniacze (pomagają w ochronie organizmu przed wolnymi rodnikami) i witaminy, a fitosterole pomagają utrzymać prawidłowy poziom cholesterolu we krwi.

Kwas erukowy oraz ewolucja oleju rzepakowego

Rafinacja [7]

• odśluzowania (odszlamowania) polegającego głównie na usunięciu fosforu, który przyspiesza utlenianie oleju.
• odkwaszania (neutralizacji) polegającego na usunięciu wolnych kwasów tłuszczowych.
• odbarwiania (bielenia) mającego na celu usunięcie barwników, przede wszystkim barwników chlorofilowych, które bardzo silnie przyspieszają utlenianie oleju.
• odwaniania (dezodoryzacji) mającego na celu usunięcie z oleju substancji, które niekorzystnie wpływają na smak i zapach. Związkami usuwanymi w procesie dezodoryzacji są: wolne kwasy tłuszczowe, produkty autooksydacji m.in. ketony, aldehydy i węglowodory, związki siarkowe, pozostałości barwników.

 

 

Artykuły, które mogą Cię zainteresować:

Ostropest ! Absolutna konieczność dla cukrzyków, osób z insulinoopornością i pracujących w warunkach szkodliwych! Dlaczego tak ważna jest normalizacja poziomu cukru we krwi i co ma z tym wspólnego wątroba?

Funkcjonowanie organizmu człowieka zawsze mnie fascynowało. Organy, które wzajemnie ze sobą współpracują. Jeden nie może się obyć bez drugiego. Współdziałają, Czytaj dalej

Sok owocowy niejedno ma imię

O zaletach picia soków przygotowywanych samodzielnie w domu pisałam nie raz. Zawsze jednak, pojawiały się pytania – „a co w Czytaj dalej

Do czego niezbędny nam cholesterol? Ile go tak naprawdę potrzebujemy? Dlaczego odpowiada za choroby układu krążenia i jak go obniżyć właściwym odżywianiem?

Prawie połowa osób umierających każdego roku w naszym kraju, umiera na choroby układu krążenia. Nie nowotwory, nie wypadki samochodowe, a Czytaj dalej

Kiszona czy kwaszona? Czym różnią się od siebie te dwie kapusty? Jak rozpoznać tę dobroczynną dla zdrowia i jakie ma wartości?

Chyba idzie zima, bo naszła mnie wczoraj ochota na kiszoną kapustę. A jak nachodzi mnie na kiszonki, to idzie ochłodzenie. Czytaj dalej